کوتاهی تاندون آشیل

تاندون آشیل بزرگترین و قویترین تاندون بدن است. این تاندون،ماهیچه های ساق پا را به پاشنه پا متصل می کند که به شما امکان می دهد هنگام راه رفتن پای خود را از روی زمین بلند کنید. زمانی که تاندون آشیل خیلی کوتاه باشد باعث درد و مشکلاتی در راه رفتن یا حرکت می شود.

کوتاه شدن یا ضعف تاندون آشیل یکی از ویژگی های بسیاری از بیماری های عصبی است که بر سیستم عصبی مرکزی یا محیطی (فلج مغزی، فلج اطفال، اسپینا بیفیدا و نوروپاتی های ارثی) و عضلات (دیستروفی عضلانی) تأثیر می گذارد.

دلایل کوتاهی آشیل در کودکان:

ناشناخته: کودک بدون هیچ دلیلی روی پنجه راه میرود که اگر از روی عادت ادامه پیدا کند میتواند موجب کوتاهی تاندون آشیل شود.

فلج مغزی(CP) : کودکانی که به فلج مغزی خفیف دچار هستند به خاطر آسیب عضلات ساق پا(گاستروکنمیوس) و سفت و منقبض شدن این عضلات،روی پنجه راه میروند.اگر این گرفتگی درمان نشود منجر به ایجاد عادت در کودک و در نهایت کوتاهی تاندون آشیل میشود.

اوتیسم: برخی کودکان مبتلا به این اختلال صرفا بنا به دلایل حسی روی پنجه پا راه میروند و هیچ گرفتگی یا کوتاهی عضلانی در عضلات ساق پا ندارند.اما این امر به مرور زمان منجر به کوتاهی تاندون آشیل میشود.

دلایل کوتاهی آشیل در بزرگسالان:

• توجه نکردن به راه رفتن روی پنجه در کودکی و عدم درمان آن منجر به ایجاد عادت در فرد میشود و در بزرگسالی در قالب کوتاهی آشیل نمایان میشود.

• استفاده از کفش های پاشنه بلند در خانمها به طور مداوم

• انجام ورزش های سرعتی در ورزشکاران

• نشستن طولانی مدت در حالت دو زانو که با بالا قرار گرفتن پاشنه پا منجر به انقباض تاندون آشیل میشود.

• آسیب به بخشی از مغز که حرکات عضلات را کنترل میکند بر اثر سکته مغزی یا تصادف

• بیماری هایی مانند MS که باعث تخریب اعصاب محیطی و در نتیجه اختلال در عملکرد عضلات میشود.

برخی از نشانه های مهم کوتاهی تاندون آشیل:

• عدم ثبات در پاها

• درد در پاها

• احساس درد در زانو و کمر

• تشکیل پینه در زیر پا و گسترش آن

روش های درمانی:

۱_غیر تهاجمی

۲_تهاجمی

روش درمان با توجه به برخی نکات مانند (سن بیمار،وزن بیمار،میزان سفتی و کوتاهی آشیل و…) انتخاب و پیشگرفته میشود.

روش های غیر تهاجمی:

الف-ورزش:

۱-ایجاد کشش در عضلات ساق پا: برای انجام این حرکت باید دو دست را روی دیوار گذاشته و پایی که دچار کوتاهی تاندون آشیل است را به اندازه یک قدم عقبتر قرار داد.سپس با خم کردن زانوی پای جلویی در تاندون آشیل پای مقابل کشش ایجاد کرد.

۲-ایستادن روی پایی که دچار کوتاهی تاندون آشیل است و حفظ تعادل روی آن میتواند به درمان این عارضه کمک کند.این عمل را میتوان در دوره های۳۰ ثانیه ای انجام داد.

۳-ایجاد کشش در انگشتان پا: به این صورت که فرد روی صندلی مینشیند و پایی که دچار کوتاهی تاندون آشیل است را دراز میکند. سپس با کمک دست، انگشتان پارا به سمت بالا (در حالت دورسی فلکشن)میکشد.

این عمل را میتوان ۱۵ تا ۳۰ ثانیه و ۲ تا ۴ بار در روز برای تاثیر بیشتر انجام داد.

ب_ استفاده ارتز های مناسب مثل کفش طبی و اسپلینت های شبانه:

این روش درمانی بیشتر در افراد زیر ۱۸ سال موثرتر است. کفش طبی باید به گونه ای طراحی شود که فرد هنگام استفاده از آن و در حین راه رفتن،پاشنه خود را زمین بگذارد و روی پنجه راه نرود.

این کفش ها معمولا دارای ساق بلند و پاشنه کوتاه هستند و به گونه ای طراحی میشوند که برخلاف عارضه عمل کنند یعنی پاشنه را پایین و پنجه را اندکی بالا نگه دارد.

در مواردی که عارضه شدیدتر باشد از ارتز ها و اسپلینت های اصلاحی مانند AFO  و PLS(در کنار کفش طبی) می توان استفاده نمود. این ارتزها پا را در حالت ۹۰ درجه یا ۸۰ درجه نگه میدارند و با ایجاد کشش در تاندون آشیل درمان را برای شخص فراهم میکنند.

علاوه بر استفاده در طول روز از این اسپلینت ها، میتوان از آن ها به صورت شبانه به خصوص برای کودکان برای تاثیر گذاری بیشتر استفاده کرد. بسته به شدت عارضه میزان استفاده از این ارتزها متفاوت است. توصیه میشود تایم استفاده از ارتز به مرور زیاد شود وتا انتها هفته اول به ۵ تا ۸ ساعت در طول روز برسد.

ج-گچ گرفتن:

در این روش پزشک انگشتان پارا اندکی به سمت بالا میکشد ودر حالت دورسی فلکشن پارا گچ میگیرد.

این عمل باعث میشود که تاندون آشیل برای مدت چند هفته(حدودا ۴ هفته)در حالت کشیده قرار گیرد و منجر به افزایش طول این تاندون میشود.

روش تهاجمی:

اگر هیچ یک از روش های غیر تهاجمی مانند کفش طبی،استفاده از اسپلینت،گچ گرفتن و ورزش ها مختلف منجر به درمان این عارضه نشد،شخص به ناچار باید از روش های تهاجمی و جراحی استفاده کند.

معمول ترین روش جراحی تاندون آشیل جراحی Z_plasty یا زیگ‌زاگی است.

در این روش تاندون آشیل را به طورت حرف انگلیسیzاز چند ناحیه مختلف برش میزنند و به صورت دیگری میدوزند. پس این عمل جراحی مفاصل نزدیک به تاندون چند هفته با استفاده از اسپلینت بی حرکت میشوند تا بهبودی کامل حاصل شود. سپس بیمار تحت درمان فیزیوتراپی قرار میگیرد تا دوباره قدرت و انعطاف پذیری تاندون را به دست بیاورد.